Toen we voor Vetexbart.be op reis gingen naar het zonnige Toscane, was het niet om de beroemde steden Florence, Siena of Pisa te bezoeken. In plaats daarvan dompelen we ons onder in een minder bekend, maar fascinerend aspect van deze regio: de wereld van de geothermie. We bezoeken enkele musea, proeven bier en gingen fietsen.
Een reis door het Toscane dat je nog niet eerder zag
Met de auto of het vliegtuig
Met de auto rijd je vanuit Brussel in zo’n 12 à 14 uur naar bijvoorbeeld Montieri, of ongeveer 1250 kilometer afhankelijk van de gekozen route. Let op! Je passeert hoogstwaarschijnlijk tolwegen in Frankrijk, Zwitserland en Italië.
Je vliegt ook eenvoudig naar Pisa vanuit Brussels Airport, met een vluchtduur van slechts ongeveer een kleine twee uur. Eenmaal aangekomen op de luchthaven kan je gemakkelijk een auto huren om je reis door Toscane te starten. We raden aan om gebruik te maken van de all-inclusive opties van Sunny Cars, voor een zorgeloze autoverhuurervaring.
Canonica di San Niccolò en Le Roste
Op een kleine twee uur rijden van Pisa ligt het dorpje Montieri (oftewel bronzen berg). De omgeving is er rijk aan mineralen, waarbij zilver van de Etruskische tijd tot de 14e eeuw een centrale rol speelde in het leven van de gemeenschap. Na deze periode beleefde de lokale mijnbouw een heropleving dankzij de sterke aanwezigheid van koper en pyriet.
Vanuit Montieri vertrekken verschillende wandelroutes naar de top van de berg, waar nog steeds restanten van de oude mijningangen te vinden zijn. Langs deze routes vind je ook de Canonica di San Niccolò, een archeologische site die in 2008 is opgegraven door de Universiteit van Siena. Hier vonden ze een kerk, begraafplaats, werkhuis en een tombe. De monniken hebben niet alleen in de zilvermijnen gewerkt, maar ze hebben het zilver ook zelf verwerkt.
Vijf kilometer van Montieri vind je Le Roste, een locatie die eruitziet als een Marslandschap vanwege de opvallende rode bergen. Deze bergen zijn ontstaan door het ophopen van puin afkomstig van de mijnactiviteiten. Tussen dit puin zijn zelfs menselijke resten gevonden van mijnwerkers die hun leven in de mijn lieten. Zowel de Canonica di San Niccolò als Le Roste zijn bereikbaar met of zonder gids.
🛎️ LOGEERTIP: in VIN Hotel – La Meridiana vind je de ideale uitvalsbasis voor je reis in Toscane. In dit wijnboetiekhotel staan de lokale producten centraal. Starri, de jonge IJslander van het bouwjaar 1998, runt het hotel al sinds 2018. Het is een echte talenknobbel, want tot onze verbazing sprak hij zelfs ook Nederlands. In de lounge kan je naar eigen wens de verschillende lokale wijnen proeven. Wachten op je wijn hoeft niet, want je kan jezelf bedienen met de wijnautomaat. In het hotel zijn er ook tal van activiteiten zoals pasta kookles, E-bike verhuur, paardrijden en wijnproeven.
Vallei van de duivel
In het eerste deel van La Divina Commedia dicht Dante Alighieri over Inferno. Inferno beschrijft de reis van een fictieve versie van Dante zelf door de hel. Inspiratie voor het uitzicht van deze hel zou hij in het gebied tussen Pomarance en Castelnuovo di Val di Cecina gevonden hebben. Met de mist over het landschap, afkomstig van de vele geisers, warmwaterbronnen en de hete grond geven we hem geen ongelijk.
Voor onze eerste ontmoeting met dit natuurfenomeen reizen we naar het museum Mubia net buiten het stadje Monterotondo Marittimo. Het museum ligt aan de voet van Le Biancane, een geothermisch natuurpark.
Voor we het museum betreden, trekken we richting de top van Le Biancane. Onderweg vertelt Andrea, onze gids, de oorsprong van de geothermische activiteit in de regio en de gevolgen hiervan. Naast het van alle kanten te horen pruttelen en over het hele landschap feeërieke kleuren te zien is de geur van rotte eieren ook sterk aanwezig. Deze geur komt van het waterstofsulfide, een van de gassen die in de waterdamp zitten. Andrea vertelt ook dat het waterstofsulfide de oorzaak is van het wit uitslaan van de van oorsprong rode en terracotta kleurige stenen.
Om te bewijzen dat de grond hier zo heet is, haalt gids Andrea zijn mokkapot tevoorschijn en zette deze op een pruttelende geiser. Binnen tien minuten was onze (straffe) espresso klaar.
Wout
Op de top van de berg is het panorama als een maanlandschap, met een uitzicht over de heuvels tot aan de zee. We kunnen zelfs het eiland Elba zien. In het museum wordt de geothermische wereld interactief uitgelegd. Een ticketje kost €4.
Podere Paterno
🥄 Na een kort bezoek in het gezellige Monterotondo Marittimo gingen we lunchen bij Podere Paterno. In deze schapenboerderij maakt Mario zijn eigen kaas met de stroom die van de nabije geothermische centrale komt. Na een korte rondleiding in de kaasmakerij, de machtige koelcel en de stallen, mochten we genieten van de lekkernijen die Mario ons te bieden had. Naast de heerlijke kazen en andere producten van de streek kregen we zelfgemaakte tortello met ricotta en bietola voorgeschoteld. Om af te sluiten nog een kommetje beeehlato (gelato maar dan van de schapen) van kastanjes en ricotta. De boerderij is heel de week open en in het weekend kan je genieten van de lunch (door de week kan dat ook maar dan enkel op reservering).
Reis Toscane: E-biken door het grind en de smalle straatjes
Eén ding is zeker: Toscane is een paradijs voor fietsers. De verharde wegen, die vaak in uitstekende staat verkeren, vormen de perfecte verbinding tussen de pittoreske dorpjes. Samen met het heuvelachtige landschap is deze streek ideaal voor wielrenners die willen genieten van het uitzicht terwijl ze zichzelf tegelijkertijd sportief willen uitdagen.
Gravellers komen dan weer aan hun trekken op de strade bianche, de witte grindwegen die door het glooiende landschap slingeren. De mountainbikers vinden in de bossen tal van technische singletracks.
Voor onze trip met de E-mountainbike komen we op het terrein van elk van deze disciplines. Samen met Paolo van Tuscany Bike Park en zijn kompaan Frederico – Pardo voor de vrienden – cruisen we over de gravelpaden rond Castelnuovo di Val di Cecina, langs de middeleeuwse brug Ponte del Defizio. Onder de brug loopt een rivier, en natuurlijk vonden de mannen het grappig om ons eerst door de rivier te laten rijden, om daarna te zeggen dat het eigenlijk niet nodig was. Met natte voeten rijden we verder richting het centrum om de smalle straatjes te verkennen. Het terrein is hier allesbehalve vlak maar voor onze E-MTB’s is dit totaal geen probleem, zelfs de minder getrainde fietsers raken hier de bergen op.
Vapori di Birra
Met de koeltorens op de achtergrond fietsen we richting onze volgende bestemming: Vapori di Birra, de eerste bierbrouwerij ter wereld die zijn bieren produceert met behulp van geothermische energie, waardoor ze geen CO2-uitstoot hebben. In Sasso Pisano brouwen ze jaarlijks 44.000 liter bier en hebben negen eigen bieren in hun assortiment, maar ze kunnen ook op aanvraag brouwen. Het bier dat me vooral opviel was de Accademica, een Belgian Ale. Dit bier is gebaseerd op een Belgisch recept, en als rasechte Belg moest ik dit natuurlijk eens proeven. Het bier beviel me zeker, maar mijn favoriet was, net als die van de eigenaar, toch de Geyser.
🥄 Naast drinken kan hier ook gegeten worden. In samenwerking met lokale leveranciers toveren ze een waar seizoensgebonden smakenpalet op tafel. Enkele van hun gerechten worden zelfs bereid met hun eigen bier. Bovendien kan dit alles gecombineerd worden met een beertasting, waardoor gasten een volledige culinaire en bierbeleving kunnen ervaren.
Geothermisch museum van Larderello
Het geothermisch museum van Larderello biedt net als Mubia een fascinerende kijk op de geschiedenis en technologie van geothermische energie. Het museum is een onderdeel van de geothermische centrale die samen met die van Amiata voor 27% van de totale elektriciteitsbehoefte van Toscane zorgt. Hier wordt dan ook dieper ingegaan op de evolutie van het gebruik van de warmwaterbronnen in Larderello die al begon bij de Romeinen en de Etrusken. Wanneer je het bezoek met een gids doet kan je voor € 3 de jet stoom demonstratie bijwonen. Hierbij opent de gids een klep waardoor er stoom onder hoge druk vrijkomt. Het museumbezoek zelf is gratis.
Slenteren door Pomarance en binnenkijken bij Casa Bicocchi
We laten de geothermie achter ons en zetten koers richting Pomarance. Voordat we het stadje verkennen, genieten we eerst rustig van een heerlijke espresso. Onze gids leidt ons vervolgens door de schilderachtige straatjes en stopt bij een onopvallende houten deur die perfect past bij de bescheiden gevel. Achter deze deur ontdekken we het voormalige huis van de adellijke familie Bicocchi. Het huis is volledig ingericht in authentieke 19e-eeuwse stijl, met kamers waarin de kunstwerken niet op doeken, maar direct op de muren en plafonds zijn geschilderd. Naast de verschillende slaapkamers ontdekken we ook een kleine privékerk, waar de familiepastoor zijn missen opdroeg.
Rocca Sillana
🥄 Na een heerlijke pappa al pomodoro en risotto van rode wijn bij Elia en Lorenza van Ristorante La Dispensa del Palagetto zijn we klaar voor de beklimming naar de Rocca Sillana.
Dit fort, gelegen op 530 meter boven zeeniveau, ligt op slechts een kwartiertje rijden van Pomarance. Volgens de legende dateren de fundamenten al uit de tijd van de Romeinen, toen Marius en Sulla hun burgeroorlog uitvochten. Het fort zou dan ook vernoemd zijn naar die laatste. De muren en torens die op deze fundamenten zijn opgetrokken, dateren zelfs uit de middeleeuwen.
We wandelen via de overblijfselen van het dorp dat rond het fort was gebouwd naar de ingang van het indrukwekkende bouwwerk. Toegang tot het fort is enkel mogelijk met een gids, maar het is zeker de moeite waard. Je krijgt er een 360° panoramisch uitzicht dat kilometers ver reikt. Bij helder weer kan je alle omliggende provincies zien en in januari zelfs Cinque Terre aan de Ligurische kust. Tickets kosten €5.
🛎️ LOGEERTIP: de afgelopen twee nachten verbleven we in Bio Agriturismo Il Cerreto. Een agriturismo is een combinatie van landbouw en toerisme, waarbij gasten kunnen verblijven op een werkende boerderij en kunnen genieten van het plattelandsleven. Il Cerreto gaat echter nog een stap verder dan de gemiddelde agriturismo. Op het terrein bevindt zich een volledig vegetarisch restaurant, waar 80 procent van de ingrediënten afkomstig is van het eigen landgoed.
🥄 Na ons bezoek aan Rocca Sillana stond Maria ons al op te wachten in de tuin van het restaurant. Ze verwelkomde ons met een showcooking van het menu dat we die avond zouden proeven. Maria, een Duitse chef-kok, heeft haar hart volledig verloren aan Italië. Samen met haar man runde ze La Tenda Rossa in Florence, een restaurant dat zelfs een Michelinster wist te bemachtigen. In 2020 sloot dit restaurant zijn deuren en na een tussenstop kwam Maria in maart 2024 bij Il Cerretto terecht.
Ondanks dat er hier geen vlees op tafel komt, mis je het totaal niet. De gerechten zijn zo verfijnd en smelten in je mond.
Wout
Omdat het restaurant gebonden is aan de biologische kalender, werken ze hier met miniseizoenen. De gerechten veranderen elke 3-4 weken afhankelijk van het weer. Een volledige maaltijd kost hier tussen de 50 en 65 euro. Na een gezellige avond, afgesloten met een pittige grappa, duiken we ons bed in. De volgende ochtend staat er een rondleiding gepland door eigenaar Carlo.
Rondleiding op de boerderij
Het ontbijtbuffet is alweer rijkelijk gevuld en Maria is opnieuw druk bezig om iedereen van het perfecte ei te voorzien. Na het ontbijt staat Carlo klaar om ons rond te leiden. We rijden richting de melkboerderij, waar de melk van 40 bruingevlekte koeien wordt gebruikt om kaas, yoghurt en melk te maken. Naast de melk verbouwen ze ook hun eigen granen met een professionele molen. Al hun producten, van groenten en fruit tot pasta en olijfolie, zijn te koop in hun eigen bioshop.
De kopermijn van Montecatini Val di Cecina
Op zo’n warme dag als deze zoeken we afkoeling in de mijn van Montecatini Val di Cecina. Deze kopermijn was in de 19de eeuw nog de grootste in Europa met ruim 35 kilometer aan mijnschachten. Tijdens de rondleiding door de mijn, die tot en met 1907 in gebruik was, passeren we eerst de schachttoren. De toren lijkt wel een kasteel, maar dat kunnen we helaas niet over de rest van de bovengrondse site zeggen, aangezien deze tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers is gebombardeerd. Ondanks de verwoestingen aan de begane grond is de mijn zelf intact gebleven.
Tijdens de rondleiding daal je via zo’n 200 smalle trappen af tot een diepte van 100 meter. Omringd door vleermuizen kun je je voorstellen hoe de mijnwerkers hier gewerkt hebben.
🥄 Na ons bezoek aan de mijn verkennen we het pittoreske dorp nog even voor onze lunch. In Ristorante La Terrazza sul Borgo werden we getrakteerd op een heerlijke pasta met lokale truffel en tagliata di manzo.
Reis naar Toscane praktisch
Als Belg of Nederlander heb je voor een roadtrip naar Italië alleen je identiteitskaart nodig, aangezien Italië al een heel lange tijd deel uitmaakt van de Europese Unie. In Italië betaal je gewoon met de euro.
Meer info over de regio vond je hier.
